Encefalopatia wątroba jest wynikiem zaburzeń funkcji mózgowia wtórnych do choroby wątroby.

​

Encefalopatia wątroba obserwowana jest u pacjentów z zespoleniem wrotno-obocznym oraz niewydolnością wątroby (zwykle o co najmniej umiarkowanym nasileniu).

​

Objawy są po pierwsze wynikiem zatrucia toksycznymi związkami wchłanianymi w układzie pokarmowym (takimi jak amoniak, skatole, krótko łańcuchowe kwasy tłuszczowe).

W prawidłowo funkcjonującym organizmie są one unieszkodliwiane w wątrobie. Tak się jednak nie dzieje w przypadku rozwoju niewydolności tego narządu i zaburzenia funkcji detoksyfikacyjnych.  U pacjentów z zespoleniem wrotno-obocznym krew z jelit (zawierająca toksyczne związki wyprodukowane przez bakterie z białka oraz pochodzące z procesów gnilnych) omija wątrobę i płynie poprzez nieprawidłowe naczynie od razu na obwód ciała (do innych narządów i tkanek).

Objawy są również wynikiem zaburzeń w zakresie neurotransmiterów mózgowych, co jest związane z pojawieniem się w ustroju związków podobnych do benzodiazepin będących tzw. fałszywymi neuroprzekaźnikami.

​

Objawy encefalopatii wątrobowej mogą się pojawić w każdym wieku, ale najczęściej są obserwowane u młodych psów ras miniaturowych, u których doszło w życiu płodowym do rozwoju wady naczyniowej wątroby (tzw. wrodzonego zespolenia wrotno-obocznego) oraz u zwierząt starszych, cierpiących z powodu niewydolności wątroby.

​

U kotów zespolenie wrotno-oboczne zdarza się sporadycznie. Najczęstszą przyczyną encefalopatii wątrobowej jest stłuszczenie wątroby.

​

Typowe objawy

• zmniejszona aktywność, apatia,

• zmiana zachowania

• zaburzenia świadomości,

• bezcelowe wędrowanie,

• napieranie głową na przedmioty,

• ruchy okrężne,

• zaburzenia widzenia,

• drgawki.

​

Objawy często występują okresowo i nasilają się po nakarmieniu (szczególnie wówczas, gdy pokarm zawiera dużo białka).

​

U niektórych pacjentów oprócz objawów neurologicznych obserwowane są dodatkowe objawy choroby wątroby, takie jak rozwój wodobrzusza, zaburzenia krzepnięcia, wymioty, biegunka, żółtaczka.

​

Diagnostyka

Rozpoznawanie chorób będących przyczyną rozwoju encefalopatii wątrobowej wymaga zwykle wykonania kilku badań

Diagnoza jest stawiana w oparciu o badanie krwi (morfologia, profil biochemiczny z uwzględnieniem kwasów żółciowych, czasem również amoniaku), badanie moczu (w pacjentów z wadami naczyniowymi stwierdza się często kryształy moczanów amonu) oraz badaniach obrazowych (USG jamy brzusznej, angio-CT naczyń wątrobowych).

​

Leczenie

Leczenie może mieć charakter zachowawczy  lub chirurgiczny.

​

Przewlekła terapia zachowawcza polega na podawaniu leków oraz zastosowaniu specjalnej diety.

Zwykle stosuje się leki, takie jak:

• antybiotyki - w celu ograniczenia liczby bakterii w układzie pokarmowym produkujących amoniak,

• probiotyki - w celu zasiedlenia układu pokarmowego bakteriami niezdolnymi do produkcji amoniaku,

• laktulozę - lek ten zakwasza środowisko w jelitach, zmniejszając wchłanianie amoniaku do krwiobiegu, dodatkowo pozwala na przyspieszenie pasażu treści jelitowej, co prowadzi do oddawania przez zwierzę kału 2-3 x dziennie i również obniża absorpcję amoniaku,

• leki hepatoprotekcyjne - ułatwiające regenerację wątroby.

​

Zastosowanie diety ubogiej w białko sprawia, że w organizmie jest mniej surowca do produkcji amoniaku.

​

W przypadku wystąpienia ostrej encefalopatii wątrobowej (która jest stanem bezpośredniego zagrożenia) stosuje się intensywną terapię - wlewy doodbytnicze z antybiotyków i laktulozy (w celu szybkiego ograniczenia liczby bakterii oraz zakwaszenia treści jelita), antybiotyki dożylnie, płynoterapię, tlenoterapię, leki przeciwdrgawkowe (jeśli są potrzebne). 

​

Leczenie chirurgiczne ma zastosowanie w przypadku pojedynczego, wrodzonego, zewnątrzwątrobowego zespolenia wrotno-obocznego. Zabieg chirurgiczny ma na celu stopniowe ograniczenie przepływu krwi przez nieprawidłowe naczynie.

​

Rokowanie

Rokowanie jest ostrożne (korzystniejsze w przypadku psów niż kotów).

​

autor: dr n.wet. Diana Stęgierska